“Sağlıkla ilgili Olağanüstü Hallerde İnsan Hakları ve Özgürlüklerin Kısıtlanması: Covid-19 Örneği” konulu 8. Yaz Okulu programına Türkiye’yle birlikte yirmi sekiz ülke katıldı.

Asya Anayasa Mahkemeleri ve Muadili Kurumlar Birliği (AAMB) bünyesinde Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesince bu yıl sekizincisi düzenlenen Yaz Okulu programı (7-8 Eylül) Covid-19 önlemleri çerçevesinde uzaktan katılım yöntemiyle gerçekleştirildi.

Program Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan’ın açış konuşmasıyla başladı. Başkan Arslan, Covid-19 nedeniyle bu yıl katılımcıları Ankara’da konuk edemedikleri için üzgün olduğunu fakat yirmi sekiz farklı ülkeden katılımcıyla sanal ortamda da olsa bir arada bulunmaktan büyük memnuniyet duyduğunu ifade etti. Yaşanan salgının uluslararası düzeyde yardımlaşmanın ne kadar önemli olduğunu tüm insanlığa gösterdiğini kaydeden Başkan Arslan, yargı kurumlarının hukukun üstünlüğü ve insan haklarının korunması açısından yakın iş birliği içinde olmaları gerektiğinin altını çizdi.

“Yaz Okulu yargısal çalışmalara ve anayasa yargısı literatürüne önemli katkı sunacaktır”

Covid-19 salgını gibi olağanüstü durumlarda hukuk sistemlerinin olağanüstü tedbirlerin alınmasına imkân tanıdığını ve bu çerçevede hemen her ülkenin çeşitli tedbirlere başvurduğunu böylece salgının bir nebze olsun kontrol altına alındığını belirten Başkan Arslan, Türk Anayasa Mahkemesinin de bu tedbirleri hızlıca hayata geçirdiğini kaydetti. Herkesi uzun süre evlere hapseden bu salgının temel hak ve özgürlüklerin ne kadar değerli olduğunu insanlara bir kez daha gösterdiğini ifade eden Başkan Arslan, salgının ve alınan tedbirlerin temel hak ve özgürlüklerin anayasa yargısı kapsamında ön plana çıkmasına neden olduğunun altını çizdi ve programla ilgili şunları söyledi:

“Farklı ülkelerdeki yüksek yargı kurumlarının bu kapsamdaki yargısal meselelere ilişkin fikir ve tecrübe teatisinde bulunması önem arz etmektedir. Esasen, bu yaz okulu programı boyunca yapacağınız değerlendirmeler hem yargısal çalışmalara hem de anayasa yargısı literatürüne önemli katkı sunacaktır.”

“Anayasa mahkemeleri bireylerin hak ve özgürlüklerinin korunmasında önemli rol oynamaktadır”

Lord Acton’un “Güç yozlaştırır, mutlak güç mutlaka yozlaştırır.” sözüne atıfta bulunan Başkan Arslan, bu tarihsel tecrübenin özellikle siyasi gücün bireysel hak ve özgürlüklerin korunmasını sağlamak amacıyla sınırlandırılması gerekliliğini ortaya koyduğunu ifade etti. Başkan Arslan iktidarı sınırlandırma anlayışının antik döneme kadar geriye gittiğini, bunun izlerinin yaklaşık dört bin yıl önce yazılan Gılgamış Destanı’nda görülebileceğini vurguladı.

Anayasa mahkemelerinin otoritenin kontrolüne dair meselenin çözümüne yardımcı olmak amacıyla kurulduğunu, yasama ve yürütme faaliyetlerinin anayasaya uygunluğunu denetlemekle görevli olan anayasa mahkemelerinin bireylerin hak ve özgürlüklerinin korunmasında önemli rol oynadıklarını belirten Başkan Arslan bu rolün olağanüstü durumlarda daha çok önem arz ettiğini ifade etti ve konuşmasına şöyle devam etti:

“Hepimizin malumu olduğu üzere böyle bir dönemde, hak ve özgürlükler olağan zamanlara göre kaçınılmaz olarak daha fazla kısıtlamaya tabidir. Şüphesiz bu kısıtlamaların amacı mümkün olan en kısa sürede olağana/normale dönmeyi sağlamak olmalıdır. Süregelen tehlike ortadan kalkar kalkmaz, hak ve özgürlükleri kısıtlayan tedbirler de kaldırılmalıdır. Bu noktada yargı kurumlarına oldukça önemli görevler düşmektedir.”

Başkan Arslan, anayasa mahkemelerinin olağanüstü dönemlerde anayasanın sınırları dâhilinde hareket ederek anayasal hakları koruması gerektiğinin altını çizdi. Salgın meselesinin çözümünün yasama ve yürütme organlarının görevi olduğunu kaydeden Başkan Arslan, mahkemelerin bu süreçteki rolünün devlet görevlilerinin anayasal ve yasal sınırlar içerisinde hareket etmelerini sağlamak olduğunu vurguladı.

Konuşmasının sonunda salgın sürecinde tüm dünyada fedakârca çalışan sağlık çalışanlarına teşekkürlerini ileten Başkan Arslan Yaz Okulu’nun başarılı ve verimli geçmesini, akademik tartışmalara ve mahkemelerin salgın sürecinden kaynaklı hukuki meselelere ilişkin içtihatlarına katkı sağlamasını temenni etti.

Yaz Okulu Etkinlikleri

AAMB 8. Yaz Okulu etkinlikleri kapsamında moderatörlüğünü Anayasa Mahkemesi Genel Sekreter Yardımcısı Mücahit Aydın’ın üstlendiği tematik tartışmalar yapıldı. İlk gün “Sağlıkla ilgili Olağanüstü Hallerde Anayasal ve Yasal Çerçeve” başlığı altında sunumlar yapılırken, ikinci gün Covid-19 tedbirlerinin anayasal ve yasal uygulamaları konuşuldu. Yaz Okulu için hazırlanan tanıtım videosu katılımcılar tarafından beğeniyle izlendi. Program, Anayasa Mahkemesi Genel Sekreteri Murat Şen’in kapanış konuşmasıyla sona erdi.

Yaz Okulu Programına Türkiye’yle Birlikte Katılan Diğer Ülkeler

Afganistan Anayasa Uygulamaları Gözlem Bağımsız Komisyonu. Arnavutluk Anayasa Mahkemesi, Azerbaycan Anayasa Mahkemesi, Bosna Hersek Anayasa Mahkemesi, Bulgaristan Anayasa Mahkemesi, Cezayir Anayasa Konseyi, Endonezya Anayasa Mahkemesi, Filipinler Yüksek Mahkemesi, Gürcistan Anayasa Mahkemesi, Hindistan Yüksek Mahkemesi, Kamerun Anayasa Konseyi, Karadağ Anayasa Mahkemesi, Kazakistan Anayasa Konseyi, Kore Anayasa Mahkemesi, KKTC Yüksek Mahkemesi, Kırgız Yüksek Mahkemesi Anayasa Dairesi, Kosova Anayasa Mahkemesi, Malezya Federal Mahkemesi, Maldivler Yüksek Mahkemesi, Kuzey Makedonya Anayasa Mahkemesi, Moğolistan Anayasa Mahkemesi, Myanmar Birliği Anayasa Mahkemesi, Özbekistan Anayasa Mahkemesi, Rusya Federasyonu Anayasa Mahkemesi, Tacikistan Anayasa Mahkemesi, Tayland Anayasa Mahkemesi, Ukrayna Anayasa Mahkemesi.

Katılımcı listesi için tıklayınız

Konuşmanın tamamına ulaşmak için tıklayınız

Konuşmanın İngilizcesine ulaşmak için tıklayınız

Önceki yaz okullarıyla ilgili hazırlanan yayınlar için tıklayınız