Anayasa Mahkemesi Genel Sekreterliği ve Avrupa Konseyi tarafından ortaklaşa yürütülen Anayasa Mahkemesinin Temel Haklar Alanındaki Kararlarının Etkili Şekilde Uygulanmasının Desteklenmesi Projesi kapsamında, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru ihlal kararları ve ihlalin sonuçlarının ortadan kaldırılmasına ilişkin 3. bölge toplantısı 13 Haziran 2022 tarihinde Bursa’da başladı.

Açış konuşmalarını Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan, Bursa Bölge Adliye Mahkemesi Başkanı Abdulkadir Şahin, Bursa Cumhuriyet Başsavcısı Gökhan Şen ve Avrupa Konseyi Program Ofisi Başkanı Cristian Urse’nin yaptığı toplantıya Anayasa Mahkemesi Başkanvekilleri, Üyeleri, Bursa Valisi Yakup Canbolat, Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Alinur Aktaş, Yargıtay ve Danıştay Üyeleri, Bölge İdare ve Adliye Mahkemelerinin Başkanları, Başsavcılar ile bölgede görev yapan hâkim ve savcılar katıldı.

Toplantının açılışında konuşan Başkan Arslan, devletin temel amacının iyi işleyen ve adil bir hukuk düzeni kurmak suretiyle bireylerin hak ve özgürlüklerini güvenceye almak olduğunu belirterek bunun da ancak adaleti tecelli ettirmek için çalışan, bağımsız ve tarafsız mahkemeler eliyle gerçekleşebileceğinin altını çizdi.

“Adalet temel hak ve özgürlüklerin korunmasında tecessüm etmektedir.”

Bireysel başvurunun temel hak ve özgürlüklerin korunması bakımından çok önemli kurumların başında geldiğini belirten Başkan Arslan, bireysel başvurunun yoluna devam edebilmesinin birbiriyle bağlantılı iki temel şartı olduğunu söyledi. Bu temel şartlardan ilkinin her geçen gün artan iş yükünün azaltılması ve yönetilebilir bir düzeyde tutulması gerekliliği olduğunu ifade ederek Anayasa Mahkemesine yapılan bireysel başvuru sayısının endişe verici boyuta ulaştığını dile getirdi.

“Uzun yargılamalara ilişkin şikâyetlerin Anayasa Mahkemesinden önce bir idari merci tarafından ele alınması sağlanmalıdır.”

Mevcut başvuruların yaklaşık yarısının makul sürede yargılanma hakkına ilişkin olduğuna değinen Başkan Arslan “Yapısal bir sorun olan uzun yargılamalara yönelik şikâyetlerin doğrudan bireysel başvuru yoluyla Anayasa Mahkemesine taşınması iş yükünü vahim bir boyuta getirmiştir. Bunun çözümü uzun yargılamalara ilişkin şikâyetlerin Anayasa Mahkemesinden önce bir idari merci tarafından ele alınmasının sağlanmasıdır.” dedi.

Başkan Arslan, bireysel başvurunun etkili bir hak arama yolu olarak devam etmesinin ikinci ve daha önemli şartının ise ihlal kararlarının gereği gibi uygulanması olduğunu belirterek “Esasen bu toplantıların da konusunu teşkil eden kararların etkili icrası, bir yandan başvurucunun mağduriyetinin giderilmesine diğer yandan da yeni ihlallerin önlenmesine yönelik bir meseledir. Birincisi bireysel başvurunun subjektif etkisi, ikincisi ise objektif etkisi kapsamında değerlendirilmektedir.” şeklinde sözlerine devam etti.

“Anayasa Mahkemesi yargı kararlarının etkili şekilde icrasını hukuk devletinin zorunlu unsuru olarak görmektedir.”

Anayasa Mahkemesine göre hukuk devletinin bir retorikten ibaret olmadığını vurgulayan Başkan Arslan, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvurular sonucu verdiği ihlal kararlarının yerine getirilmemesinin hukukun üstünlüğü ilkesinin ve bu ilkenin temel alındığı anayasal düzenin ağır bir biçimde ihlali anlamına geleceğini ifade etti.

Bölge toplantısının birinci günündeki oturumlarda Anayasa Mahkemesi kararlarının objektif etkisi, ihlal kararlarının hukuk yargısına ve ceza yargılamalarına etkileri, bireysel başvuru ve norm denetimi kararlarının objektif etkileri konularında sunumlar yapıldı.

14 Haziran 2022 tarihindeki “İdari Yargıda Bireysel Başvuru İhlal Kararları ve İhlalin Sonuçlarının Ortadan Kaldırılması” konulu toplantının açış konuşmalarını Bursa Bölge İdare Mahkemesi Başkana Mahmut Şahin, Avrupa Konseyi Türkiye Birim Başkanı Könül Gasımova ve Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Kadir Özkaya yaptı.

Gün boyu devam eden oturumların ardından Anayasa Mahkemesi Genel Sekreteri Murat Şen’in kapanış konuşmasıyla bölge toplantısı sona erdi.

Başkan Arslan’ın konuşma metnine ulaşmak için tıklayınız.