Uluslararası İlişkiler

Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı

Hakkında

Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı (Konferans), Avrupa anayasa mahkemeleri ile anayasal denetim yapan muadili kurumları bir araya getirmek amacıyla 1972 yılında Hırvatistan, Dubrovnik’te kurulmuştur. 1987 yılında Konferans’a üye olan Türk Anayasa Mahkemesi, kuruluşun ilk üyelerindedir. Konferansın VIII. Kongresi, 1990 yılında Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından Türkiye’nin başkenti Ankara’da düzenlenmiştir.

Avrupa Anayasa Mahkemesi Konferansının amaçları, Konferans Tüzüğü’nün 3. maddesinde şu şekilde belirtilmiştir: “Konferans, düzenli aralıklarla bir Kongre düzenleyecektir. Kamu hukuku ile anayasa yargısına ilişkin kurumsal, yapısal ve işleyişle ilgili konulara dair görüş alışverişinin yanı sıra üye mahkemelerin çalışma usulleri ile anayasal içtihadına ilişkin bilgi alışverişine olanak tanıyacaktır. Ayrıca demokrasi ve hukukun üstünlüğünün güvence altına alınması ve uygulanması ile bilhassa insan haklarının korunmasının sağlanmasında elzem bir faktör olarak anayasa mahkemelerinin bağımsızlıklarını artırmak için gerekli adımları atacaktır. Avrupa Anayasa Mahkemeleri ve benzer kurumlar arasındaki daimî ilişkinin sürdürülmesi için destek verecektir.”

Konferansın Organları

1. Asil üye statüsünde olan mahkemelerin ve kurumların başkanlarından oluşan merkezi karar verme mekanizması olan “Başkanlar Kurulu”;
2. Asil üyelerin, yedek üyelerin ve ayrıca uluslarüstü Avrupa mahkemeleri, Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği’nin anayasa yargısına ilişkin konularla ilgilenen komisyonları ve kurumları, Avrupa (veya Avrupa dışı) anayasa mahkemeleri gibi gözlemciler ile misafirlerin katılımıyla her üç yılda bir düzenlenen Kongre.

Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı başkanlığı her üç yılda bir değişmekte olup sadece asil üye statüsündeki mahkemeler başkanlık yapabilmektedir. Konferansa (ve “Başkanlar Kuruluna”), bir sonraki Kongreye ev sahipliği yapacak olan Mahkemenin Başkanı başkanlık eder ve söz konusu mahkeme, aynı zamanda Konferansın Sekretarya hizmetlerini de ifa eder.

CECC XIX. Kongresi

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, 21-24 Mayıs 2024 tarihlerinde Moldova’nın başkenti Kişinev’de düzenlenen Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı XIX. Kongresi’ne katılmıştır. Başkan Özkaya’ya Anayasa Mahkemesi Genel Sekreter Yardımcısı Mücahit Aydın eşlik etmiştir.

Kongre, Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansına üye anayasa mahkemeleri/yüksek mahkemelerin başkanlarının katılımıyla gerçekleşen Başkanlar Kurulu toplantısıyla başlamıştır. Toplantıda Konferansın dönem başkanlığına Arnavutluk Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi seçilmiştir.

Toplantıda ayrıca Konferansın bilgi işlem ve arşiv hizmetlerinin Çek Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi uhdesinde kurulacak daimî ofis tarafından yürütülmesine karar verilmiştir. Kongrenin resmî açılışının ardından akademik oturumlara geçilmiş ve “Anayasa Mahkemeleri ile Uluslarüstü Mahkemeler Arasındaki Etkileşim”, “Anayasa Mahkemelerinin Yetki Alanına Giren Siyasi ve Hukuki Meseleler” ve “Olağanüstü Hâlde Anayasal İlkelerin Korunması” konularının tartışıldığı üç oturum gerçekleştirilmiştir. Oturumlara ilişkin bilgi alışverişlerinin ardından “Yargının Kendini Kısıtlamasının Biçimleri ve Sınırları: Anayasa Mahkemeleri Örneği” başlığı altında yapılan değerlendirmelere ilişkin genel rapor sunulmuştur.

XIX. Kongre'de Konferansın bilgi işlem sekretaryasının Çek Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından yürütülmesi kararlaştırılmıştır. 

Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı dönem başkanlığını yürüten Arnavutluk Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin düzenlediği 1. Komite Toplantısı, 4 Eylül 2024 tarihinde çevrim içi olarak gerçekleştirilmiştir. Toplantıya Anayasa Mahkemesini temsilen Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Basri Bağcı ve Genel Sekreter Yardımcısı Mücahit Aydın katılım sağlamışlardır.

Toplantıda, Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin üyelik talebinin değerlendirilmesi için, Konferansın dönem başkanlığını yürüten Arnavutluk Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi başkanlığında, İtalya, Letonya, Belçika, Türkiye, Arnavutluk Anayasa Mahkemeleri, Fransa Anayasa Konseyi ve Monako Prensliği Yüksek Mahkemesinden oluşan 7 üyeli Komitenin Kosova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesinin üyelik talebine ilişkin değerlendirme raporu hazırlamasına karar verilmiştir.

28 Ekim 2024 tarihinde dönem başkanı olan Arnavutluk Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından çevrim içi olarak düzenlenen 2. Komite Toplantısına Anayasa Mahkemesi Başkanvekili Basri Bağcı ve Genel Sekreter Yardımcısı Mücahit Aydın katılım sağlamışlardır. Toplantıda Komite tarafından Başkanlar Kurulu Toplantısına sunulmak üzere hazırlanan rapor kabul edilmiştir.

Avrupa Anayasa Mahkemesi Konferansı resmî web sayfasına ulaşmak için tıklayınız.

Kongreler

2021 – Konferansın XVIII. Kongresi, 2017-2020 Dönem Başkanlığını yürüten Çek Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından 24-25 Şubat 2021 tarihinde Covid-19 önlemleri çerçevesinde çevrim içi olarak düzenlenmiştir. Kongre'ye Konferans üyesi 35 anayasa mahkemesi/yüksek mahkemenin temsilcileri katılmıştır. Daha önce 2017 yılında Batum, Gürcistan’da yapılan XVII. Kongrede ise XIX. Kongre’nin Kişinev, Moldova’da gerçekleştirilmesine karar verilmiş olup, Başkanlar Kurulu üyeleri arasında yapılan oylama neticesinde Moldova Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi’nin 2021-2024 Dönem Başkanlığını yürütmesi kararlaştırılmıştır.  

2017 - Konferansın XVII. Kongresi, 28 Haziran-1 Temmuz 2017 tarihlerinde Gürcistan’ın Batum şehrinde düzenlenmiştir. Dönemin Anayasa Mahkemesi Başkanı Sayın Zühtü Arslan ve beraberindeki heyet Kongre ile Başkanlar Kurulu toplantısına katılmıştır.

Kongrede olağanüstü dönemlerde anayasa mahkemelerinin rolüne ilişkin bir konuşma yapan Türk Anayasa Mahkemesi Başkanı, Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu tarafından 20 Haziran 2017 tarihinde verilen ve olağanüstü hâl kapsamındaki tutukluluk nedeniyle yapılan bireysel başvurularda gözetilmesi gereken anayasal ilkelerin belirlendiği karara ilişkin açıklamalarda bulunmuştur.

1990 – Konferansın VIII. Kongresi, 1987 yılında VII. Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı toplantısında üyeliğe kabul edilen Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi tarafından Türkiye’nin başkenti Ankara’da düzenlenmiştir.

1988 - VIII. Kongrenin hazırlık toplantısı, 14-17 Kasım 1988 tarihinde İstanbul’da gerçekleştirilmiştir. Konusu “Anayasal Normların Hiyerarşisi ve Temel Hakların Korunmasındaki İşlevi” olarak belirlenen Konferans, 7-10 Mayıs 1990 tarihleri arasında Ankara’da aşağıdaki ülke ve kurumlardan 102 temsilcisi/heyetin katılımıyla gerçekleştirilmiştir:

Katılımcılar: Almanya Federal Cumhuriyeti, Avusturya, Fransa, İtalya, İspanya, İsviçre, Portekiz, Yugoslavya, Vatikan Şehir Devleti.

Gözlemciler: Belçika, Guatemala, Macaristan, İrlanda, Hollanda, Norveç, Polonya, Kore Cumhuriyeti, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Birliği Adalet Divanı.

1987 - 26-30 Nisan 1987 tarihlerinde Lizbon’da düzenlenen VII. Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı toplantısında Türk Anayasa Mahkemesi üyeliğe kabul edilmiş ve bir sonraki Kongrenin 1990 yılında Türkiye’de yapılmasına karar verilmiştir.