Bireysel Başvuru Basın Duyuruları

Olaylar

Başvurucuya Kara Harp Okulu öğrencisi iken psikolojik rahatsızlık nedeniyle aynı yıl içinde farklı tarihlerde sağlık raporu ile toplam beş buçuk ay izin verilmiştir.

İzinler sonrasında Askerî Hastane tarafından başvurucuya organik olmayan psikoz, tanımlanmamış-kronik nitelik kazanmış psikotik bozukluk tanısı konulmuş askerî öğrenci olamayacağı yönünde rapor düzenlenmiştir.

Başvurucunun rapora itiraz etmesi üzerine sevk edildiği bir başka askerî hastane de aynı içeriğe sahip rapor tanzim etmiş ve başvurucunun Kara Harp Okulu ile ilişiği kesilmiştir.

Diğer taraftan başvurucunun kendi imkânlarıyla üniversite hastanesinden aldığı sağlık raporunda "Kişinin herhangi bir psikiyatrik yakınması yoktur" ibaresine, yine kendi imkânlarıyla belediye hastanesinden aldığı belgede de "Psikotik bozukluk tanısı muayene ve testlerde öngörülmedi" ifadesine yer verilmiştir.

Başvurucu, ilişik kesme işleminin iptali için Askerî Yüksek İdare Mahkemesi (AYİM) nezdinde dava açmış, sağlığının yerinde olduğunu ve psikolojik durumunun tespiti için farklı bir sağlık kurumuna sevki hâlinde bunun anlaşılacağını ileri sürmüştür.

AYİM, askerî hastanenin sağlık raporunu esas alarak davayı reddetmiş, başvurucunun karar düzeltme istemini de kabul etmemiştir.

İddialar

Başvurucu; sivil hastanelerden aldığı sağlık raporlarında herhangi bir psikolojik rahatsızlığının bulunmadığı yönünde tespitlere yer verildiğini, yargılama esnasında farklı sağlık kurumlarına sevkini istemesine karşın hakkında olumsuz rapor düzenleyen askerî hastaneye sevk edildiğini, bu nedenle savunma hakkı, hak arama hürriyeti, tarafsızlık ve silahların eşitliği ilkelerinin ihlal edildiğini iddia etmiştir.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Anayasa'nın 36. maddesi uyarınca herkes iddia, savunma ve adil yargılanma hakkına sahiptir. Anayasa Mahkemesi birçok kararında, AİHM içtihadıyla adil yargılanma hakkı kapsamına dâhil edilen silahların eşitliği ilkesine bu madde kapsamında yer vermiştir.

Genel anlamda hakkaniyete uygun bir yargılamanın yürütülebilmesi için silahların eşitliği ilkesi ışığında taraflara tanık delili de dâhil olmak üzere delillerini sunma, inceletme noktasında uygun imkânların tanınması ve yargılamaya etkin katılımlarının sağlanması gerekir.

Somut olayda bilirkişi heyetinin tarafsızlığı, kurumsal olarak askerî hastanenin tarafsız olup olmaması veya heyetin, aleyhine dava açılan idari teşkilata dâhil bulunup bulunmamasından ziyade ağırlıklı olarak ilişik kesme işlemine esas olan rahatsızlık hakkında kurumun hâlihazırda tıbbi bir kanaat sahibi olması ve işlemin tesis edilme sürecine dâhil olması durumu ile ilgilidir.

Askerî hastane, bilirkişi sıfatıyla tıbbi görüşünün alındığı konudaki kanaatini ilişik kesme işlemine esas olan raporla beyan etmiştir.

Başvurucunun başka sağlık kurumlarında muayene edilmesi gerektiği yönündeki itirazlarının AYİM kararlarında tartışılmadığı görülmektedir. Oysa AYİM sadece askerî yapı içinde yer alan hastaneden değil, farklı sağlık kurumlarından da tıbbi görüş alma imkânına sahiptir.

Bilirkişi raporunun, tıbbi görüşünü işlemin tesis edilme sürecinde ortaya koyan askerî hastane bünyesinde bulunan kuruldan alınması psikolojik rahatsızlığı bulunmadığı yönünde iki farklı hastaneden rapor alan ve farklı sağlık kurumuna sevk edilmesi gerektiğini ileri süren başvurucu aleyhine dezavantaj oluşturmaktadır.

Sonuç olarak yargılama safahatında başvurucunun davalı idareye göre daha zayıf bir duruma düşürüldüğü ve bu durumun silahların eşitliği ilkesine yönelik ihlal oluşturduğu kanaatine varılmıştır. 

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan adil yargılanma hakkı kapsamında hakkaniyete uygun yargılanma hakkının güvencelerinden olan silahların eşitliği ilkesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.