Bireysel Başvuru Basın Duyuruları

Olaylar

Başvurucu, tıbbi sarf malzemeleri alım ve satımı yapan bir anonim şirkettir. Rekabet Kurulu (Kurul), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının şikâyeti üzerine başvurucunun da aralarında bulunduğu yirmi sekiz şirket hakkında, anlaşarak Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettikleri iddiası ile ilgili soruşturma başlatmıştır. Kurul başvurucuya idari para cezası verilmesine hükmetmiştir. Başvurucunun idari para cezasının iptali istemiyle açtığı dava Danıştay tarafından reddedilmiştir. Başvurucunun temyiz istemi ve ardından karar düzeltme talebi de reddedilmiştir.

İddialar

Başvurucu idari para cezasına dayanak teşkil eden kanuni düzenlemenin değiştirilmesine rağmen lehe olan yeni düzenleme gözetilmeden karar verilmesi nedeniyle suçta ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Suçta ve cezada kanunilik ilkesi, hukuk devletinin kurucu unsurlarındandır. Kanunilik ilkesi, genel olarak bütün hak ve özgürlüklerin düzenlenmesinde temel bir güvence oluşturmanın yanı sıra suç ve cezaların belirlenmesi bakımından özel bir anlam ve öneme sahiptir. Bu kapsamda kişilerin keyfî bir şekilde suçlanmaları ve cezalandırılmaları önlenmekte; ayrıca suçlanan kişinin lehine olan düzenlemelerin geriye etkili olarak uygulanması sağlanmaktadır.

Somut olayda Kurul tarafından yapılan inceleme sonucunda başvurucu hakkında idari para cezası uygulanmıştır. İdari para cezasının iptali istemiyle açılan dava devam ederken 4054 sayılı Kanun'da yapılan değişiklik uyarınca idari para cezalarında ceza miktarının belirlenmesinde uygulanacak kriter değiştirilmiştir.

Başvurucu, karar düzeltme aşamasında anılan değişikliğin lehine olduğunu ve uygulanması gerektiğini ileri sürmüş ancak Danıştay bu konuda herhangi bir değerlendirme yapmamıştır. Dolayısıyla başvurucunun anılan değişikliğin lehine olduğu ve uygulanması gerektiği yönündeki iddiaları yargılama sürecinde dikkate alınmamıştır. Suçta ve cezada kanunilik ilkesinin başvurucunun fiilinin unsurlarına veya yaptırımına yönelik lehe kanun değişikliklerinin geriye yürümesini de güvence altına aldığı açıktır.

Olayda idari para cezasının kanuni dayanağını teşkil eden maddede yapılan değişikliğin başvurucunun lehine olmasına karşın uygulanmasına yönelik bir değerlendirme yapılmamıştır. Ayrıca neden uygulanmadığı yönünde bir açıklamada da bulunulmaksızın idari para cezası verilmesine esas olan eylemleri gerçekleştirdiğinden bahisle başvurucunun davası reddedilmiştir.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 38. maddesinde güvence altına alınan suçta ve cezada kanunilik ilkesinin ihlal edildiğine karar vermiştir.